Wat zijn Vata, Pitta en Kapha? En wat voor 'type' ben jij?

Heb jij wel eens een opgebrand of moe en zwaar gevoel, weinig energie? Of een opgeblazen gevoel, last van lucht in je buik, vaker hoofdpijn of migraine, huiduitslag of last van je gewrichten? Een heel druk en vol hoofd, hak-op-de-tak gedachten, het gevoel alsof je to-do-lijstje je inhaalt? Deze klachten zijn voor veel mensen zo herkenbaar, maar soms voor ons gevoel niet 'erg' genoeg om mee naar de huisarts te gaan. Toch komen deze klachten dus vrij veel voor in onze maatschappij, en heeft de westerse geneeskunde hier niet altijd een goede en doelgerichte behandeling voor. Daar is gezondheid ingedeeld in aparte afdelingen: interne geneeskunde, cardiologie, long geneeskunde, neurologie, psychologie (de mind wordt dus los van het lichaam gezien), etcetera. Bovendien worden alle mensen als hetzelfde gezien. Elk lichaam werkt dus hetzelfde en bij iedereen wordt hetzelfde protocol toegepast. Voor acute klachten werkt dit heel goed, maar voor minder acute, of chronische, klachten in de meeste gevallen niet.

In de oosterse geneeskunde wordt er op een totaal andere manier naar gezondheid gekeken. Ayurveda ziet de gezondheid van een individu als één geheel waarbij alles met elkaar in verbinding staat, zonder onderscheid te maken tussen 'mind' en lichaam. Dat maakt ons allemaal unieke individuen met elk andere eigenschappen, talenten, en karakters. En dat vergt dus ook een unieke, voor iedereen andere aanpak als het op gezond worden en/of blijven aankomt. Als je weet wie jij bent en wat de beste aanpak is voor jou, kan je gerichter en effectiever jouw gezondheid en welzijn ondersteunen.

Om te kijken wat voor jou de beste aanpak is, is stap 1 is daarom ook altijd om te bepalen wat jouw unieke constitutie, ofwel "Ayurveda type", is. Dit kun je zien als jouw blauwdruk, vastgelegd vanaf het moment van conceptie, waar zowel jouw uiterlijke kenmerken als karaktereigenschappen uit voort komen. Daarnaast geeft het aan wat jouw behoeftes zijn en op wat voor aandoeningen je een verhoogde kans hebt. Als je dit over jezelf weet, kan je met vrij simpele en praktische remedies aan de slag om in balans te blijven. Klinkt redelijk logisch, toch?

Een klein stukje theorie:

1. Elementen: volgens Ayurveda is alle materie, inclusief wij mensen, opgebouwd uit vijf elementen: ether, lucht, vuur, aarde en water. De verhouding tussen de elementen verschilt per persoon. Dat maakt dat we allemaal uniek zijn.

2. Dosha's: een dosha is een persoonlijkheidstype. Er zijn 3 dosha's, Vata, Pitta, Kapha. Ondanks dat iedere dosha alle vijf de elementen heeft, overheersen vaak twee van de vijf elementen. Bij Vata zijn dat ether en lucht, bij Pitta zijn dat vuur en water, en bij Kapha aarde en water.

3. Constitutie: wie jij bent, jouw Ayurvedische (body-mind) type. Een constitutie kan één dosha zijn, maar vaker is het een combinatie, bijvoorbeeld Pitta-Vata, of Vata-Kapha.

Omdat iedereen alle elementen in zich heeft, heb je ook alle dosha's in je. Dus waarschijnlijk herken je van alles wel een beetje bij jezelf. Maar de onderlinge verhouding maakt jou dus identiek. Je kunt bijvoorbeeld een Pitta-Kapha constitutie hebben. Dat betekent dat vooral Pitta aanwezig is, redelijk wat Kapha en minder Vata. Als jouw dosha's in balans zijn, voel je je super goed en ben je dus eigenlijk de beste versie van jouzelf. Als deze uit balans zijn, krijg je fysieke, emotionele of mentale klachten. Hieronder geef ik je voorbeelden hoe dat eruit kan zien.

Vata Dosha

Vata dosha is een combinatie van de elementen ether en lucht. Dat zie je terug bij Vata types: het element ether maakt dat ze heel ruimdenkend zijn en vaak meer aanvoelen dan wetenschappelijk bewezen is. Het lucht element zorgt ervoor dat Vata's zowel fysiek als in hun karakter bewegelijk, flexibel, snel en licht zijn. Het zijn vaak hele creatieve en artistieke personen die van afwisseling houden en vaak druk met van alles zijn. Ze zijn vrolijk, alert, en enthousiast. Ze leren snel (en vergeten ook snel) maar hebben de neiging om angstig of bezorgd te zijn en kunnen overgevoelig zijn voor prikkels.

Lichaamsbouw: Vata's zijn tengere, smalle en lichte personen. Ze hebben een lichte, soms onregelmatige eetlust en een goede circulatie.

Uit balans: als Vata uit balans is, is er teveel beweging door lucht. De wind waait als het ware de huid en gewrichten droog waardoor deze gaan kraken. Vata's uit balans kunnen tussen 02.00-04.00 uur in de nacht wakker worden (door een storm aan gedachten in het hoofd). Er kan constipatie zijn, moeheid en weinig energie, vergeetachtigheid en weinig focus.

​Voorbeeld: een echte Vata is Kate Moss. Ze heeft een tenger, smal lichaam en kan haar talenten kwijt in een creatief beroep (acteren, zingen, poseren). Ook heeft ze haar haar een creatief kleurtje gegeven. En als bonus: als Kate Moss een Vata-hond zou hebben, dan zou dat natuurlijk een hazewindhond zijn. Deze honden zijn super snel, qua bouw smal en tenger en kunnen angstig en gevoelig zijn.

Pitta Dosha

Pitta dosha is een combinatie van de elementen vuur en water. Door het vuur element zijn Pitta's vaak ambitieus en intelligent. Ze kunnen vastberaden, doelgericht, perfectionistisch, gefocust, scherp, kritisch en competitief zijn. Doordat het vuur is verbonden met de geest, hebben Pitta personen vaak de neiging om meer in hun hoofd te zitten. Je merkt dat ze goed over dingen nadenken, heel goed zijn in structuur aanbrengen en dingen regelen. Ze krijgen alles voor elkaar, zeker onder druk. En omdat de lat heel hoog wordt gelegd, wordt het vaak ook nog eens perfect geregeld. Pitta's halen hun bestaansrecht uit prestaties, bijvoorbeeld uit complimenten van ouders, een leidinggevende of partner. Pas als die het goed vinden, voelt een Pitta zich goed.

Lichaamsbouw: een Pitta type heeft een gemiddeld (atletisch) postuur, en een fijn symmetrisch (Hollywood) gezicht. Ondanks een grote eetlust, komen Pitta's niet snel aan. Dat komt omdat het spijsverteringsvuur goed brandt.

Uit balans: Als Pitta uit balans is, merk je dat aan irritatie, boosheid, oordelen, en projecteren (het zijn dan altijd anderen die het 'fout' doen). Pitta's kunnen doorschieten in sommige dingen (té perfectionistisch, workaholics, etcetera). Er kunnen klachten ontstaan als huiduitslag, hoofdpijn en migraine, slaapproblemen, brandend maagzuur en diarree. Omdat het vuur van een Pitta uit balans ontzettend hard brandt, kan iemand zicht letterlijk 'opgebrand' voelen (burn-out).

​Voorbeeld: Madonna is een voorbeeld van een Pitta type. Ze is atletisch gebouwd, heeft een symmetrisch gezicht en is erg perfectionistisch. Ze doet qua werk van alles: als je op Google zoekt naar haar beroep, krijg je 10+ hits. Het schijnt dat ze zo hard heeft gewerkt, dat ze een tijd burned-out was. Haar atletische Pitta hond is een Terrier en wordt ook wel 'kleine jager' genoemd. Als hij iets ziet, gaat hij ervoor en doet er alles aan om het te krijgen.

Kapha Dosha

Bij Kapha types overheersen de elementen water en aarde: de meest zware elementen. Dat zie je terug in de stabiliteit van een Kapha-type. Door het aarde element zijn ze de rots in de branding! Kapha's zijn stabiel, rustig en nuchter, ook al stormt het overal om hen heen. Ze zijn standvastig en niet makkelijk op andere ideeën te brengen. Kapha's hebben een ontzettend goed geheugen, zijn teamplayers en heel betrouwbaar. Het water element zorgt ervoor dat Kapha types zacht en zorgzaam zijn. Ze hebben veel compassie en hebben onwijs veel liefde te geven. Ze zijn gehecht aan familie en vrienden.

Lichaamsbouw: door de zware elementen hebben Kapha types vaak een stevige (brede) lichaamsbouw. Ook herken je een Kapha postuur aan de ronde vormen en is alles groot: een rond hoofd, prachtige grote ogen, en volle lippen.

Uit balans: als Kapha uit balans is, kan het aarde element té stabiel worden, té passief. Ze komen niet meer van de bank af en willen het liefst geen verandering (gewoon lekker elk jaar naar dezelfde camping in Zeeland). Emoties blijven ze het liefst vasthouden en 'bedekken' met een hoop lekker eten. Kapha's kunnen zichzelf als echte slachtoffers zien. En het aangeven van grenzen wordt bij een Kapha onbalans een grote uitdaging.

​Voorbeeld: ik was op zoek naar een voorbeeld van een beroemdheid, toen ik deze foto voorbij zag komen. Hier hoeft geen uitleg meer bij, toch?!

Wat is jouw constitutie?

Jouw gezondheid kan door heel veel dingen worden beïnvloed: voeding, leefstijl, self-care, wat je hebt meegemaakt, hoe je met dingen omgaat. Maar ook de seizoenen hebben invloed op de balans tussen de dosha's, evenals grote gebeurtenissen in je leven. Wat voor impact dat heeft, is voor iedereen weer anders. En dat maakt het complex om te bepalen hoe je precies in balans kunt blijven (of komen). Maar wanneer je weet wat jouw constitutie is, kan je jezelf hier super goed in ondersteunen met simpele en praktische tips.

Wil jij weten wat jouw constitutie is? En of je een onbalans hebt (en wat voor)? En vooral wat je kunt doen om weer in balans te komen? Ik help je hier graag bij!

Bekijk het aanbod hier

---